تولید ورمی کمپوست از ضایعات بستر قارچ دکمه ای و غنی سازی و اصلاح آن به عنوان جایگزین پیت ماس جهت تولید نشاء فلفل دلمه ای

در حال حاضر پیت ماس به دلیل دارا بودن خصوصیاتی از قبیل ظرفیت نگهداری آب، تبادل کاتیونی بالا و وزن حجمی کم به عنوان یکی از اجزاء اصلی بسترهای کاشت مورد استفاده قرار می گیرد، اما به دلیل بالا بودن هزینه، بسیاری از محققین در جستجوی یافتن موادی هستند که جایگزین پیت ماس شوند. در کشور ما نیز به دلیل وارداتی بودن پیت ماس یافتن جایگزین مناسب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از جهت دیگر با رشد سریع جمعیت، کشاورزی متراکم و صنعتی شدن، مقادیر فراوانی از ضایعات آلی تولید که اغلب آنها دفن یا سوزانده شده و آلودگی های زیست محیطی جدی را ایجاد می کند. همچنین اشغال فضا توسط مواد زاید و محدود بودن زمینهای مناسب دفن از دیگر معایب به شمار می رود. در سالهای اخیر استفاده از کرم های خاکی برای بازیافت محدوده وسیعی از مواد زاید آلی و تولید ورمی کمپوست مورد توجه قرار گرفته است. خصوصیات مناسب فیزیکی و شیمیایی ورمی کمپوست آن را به ماده ای مناسب برای اصلاح خصوصیات خاک و دیگر محیط های کشت تبدیل کرده است. در این تحقیق از پسماند بستر قارچ دکمه ای که به میزان تقریبی 180 هزار تن در سال تولید شده و بدون مصرف باقی می ماند و آلودگی های زیست محیطی را ایجاد می کند جهت تولید ورمی کمپوست استفاده شد. همچنین ورمی کمپوست تولید شده از پسماند غنی سازی شده توسط پودر خون، پودر صدف و سنگ فسفات به عنوان جایگزین پیت ماس برای پرورش نشاء فلفل دلمه ای مورد آزمایش قرار گرفت. این تحقیق در قالب طرح کاملاُ تصادفی با 5 تیمار در 3 تکرار انجام شد. تیمارها شامل پیت ماس(100درصد )، ورمی کمپوست پسماند بستر قارچ دکمه ای(100در صد )، ورمی کمپوست بستر قارچ غنی شده(100درصد)، پیت ماس(50درصد)+ورمی کمپوست بستر قارچ(50درصد)، پیت ماس(50درصد)+ورمی کمپوست غنی شده(50درصد)بودند. سپس مواد بستر آزمایشی در سینی های کاشت جهت پرورش نشاء فلفل دلمه ای مورد بررسی قرار گرفتند. تمام سینی ها در شرایط نور طبیعی گلخانه و دمای 25 درجه سانتی گراد نگهداری شدند و حدود 50 روز فرصت رشد به نشاءها داد شد و در تاریخ 23 اردیبهشت ماه 1392 نشاءها برداشت و فاکتورهای رشد رویشی و عملکرد اندازه گیری شد. تجزیه آماری داده هاتوسط نرم افزار sas و مقایسه میانگین با استفاده از کمترین اختلاف معنی دار در سطح احتمال 5 و1 درصدانجام شد. نتایج نشان داد بیشترین رشد رویشی شاخساره و ریشه در بستر ورمی کمپوست غنی سازی شده+ پیت ماس و ورمی کمپوست ساده+ پیت ماس وکمترین رشد رویشی در بستر پیت ماس خالص مشاهده شد. بیشترین غلظت عناصر غذایی شامل نیتروژن، کلسیم، فسفر، آهن و روی در ریشه گیاهان رشد کرده در بستر ورمی کمپوست غنی سازی شده بدست آمد. همچنین بیشترین غلظت کلسیم، سدیم، منیزیم و آهن شاخساره در بستر ورمی کمپوست غنی سازی شده و بیشترین غلظت فسفر، نیتروژن و پتاسیم شاخساره در بستر ورمی کمپوست غنی سازی شده و پیت ماس خالص مشاهده شد. در بررسی های انجام شده عناصر غدایی موجود در بستر، ریشه و شاخساره، تیمار ورمی کمپوست غنی شده نتایج بهتری نسبت به پیت ماس نشان داد. در نتیجه ورمی کمپوست غنی شده حاصل از پسماند بستر قارچ دکمه ای می تواند جایگزین مناسبی برای پیت ماس جهت تولید نشاء باشد گرچه کاربرد ورمی کمپوست مذکور جهت سایر تولیدات گلخانه ای نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.